Εκλογές και νομιμότητα

Πολλή κουβέντα γίνεται τις τελευταίες μέρες για το αν θα πρέπει ή όχι να γίνουν εκλογές άμεσα. Η αλήθεια είναι ότι ως χώρα βιώνουμε μια κατάσταση όπου τουλάχιστον η δική μου γενιά (των thirty something) δεν έχει βιώσει στο παρελθόν, όχι τουλάχιστον σε τέτοια ένταση. Οι υπέρμαχοι των εκλογών «εδώ και τώρα» μιλάνε για «έλλειψη νομιμότητας» της κυβέρνησης, για «έκφραση του λαού», για «πολιτική και κοινωνική εκτόνωση». Οι έχοντες αντίθεση άποψη, μιλούν για «κρίσιμες περιόδους», για «συνταγματική νομιμότητα της κυβέρνησης», για «τετραετία που λήγει σε 1,5 χρόνο από τώρα» και για «έλλειψη ικανής εναλλακτικής πρότασης». Υπάρχουν φυσικά και πάρα πολλά άτομα που προπαγανδίζουν υπέρ της μιας ή της άλλης θέσης, έχοντας όμως ιδιοτελείς σκοπούς. Δεν έχει κάποιο νόημα να απευθυνθεί κάποιο επιχείρημα προς αυτά τα άτομα, απλά να πω ότι το να προπαγανδίζεις υπέρ μιας πολιτικής (όπως οι αποκρατικοποιήσεις για παράδειγμα), περιμένοντας όμως να έχεις προσωπικά οφέλη από αυτή (είσαι σύμβουλος εταιρείας αποκρατικοποιήσεων), χωρίς να δηλώνεις την επαγγελματική σου ιδιότητα, είναι τουλάχιστον ανήθικο.

Στο προκείμενο. Το αίτημα για εκλογές, έχει μια σχετικά απλή βάση. Το ΠΑ.ΣΟ.Κ. τον Οκτώβρη του 2009 εκλέχθηκε με μια σχετικά άνετη κοινοβουλευτική πλειοψηφία με βάση ένα συγκεκριμένο πολιτικό πρόγραμμα (όχι ότι κάθισαν οι περισσότεροι να το διαβάσουν βέβαια). Το πρόγραμμα αυτό, παρά κάποιες προσπάθειες τους πρώτους μήνες, πρακτικά δεν εφαρμόστηκε ποτέ (κάποιοι νόμοι του μπορεί να ψηφίστηκαν, αλλά λιμνάζουν ακόμη, όπως αυτός των Α.Ε.Ι.). Αντιθέτως ειδικά στον τομέα της Οικονομίας, αυτά που εφαρμόστηκαν, ουδεμία σχέση έχουν με αυτά που εξαγγέλθηκαν. Για την οικονομία της συζήτησης, να δεχθούμε ότι ούτε το πραγματικό ύψος του ελλείμματος γνώριζε η κυβέρνηση (για τους έχοντες κοντή μνήμη να θυμίσουμε ότι ο Καραμανλής και ο Παπαθανασίου έλεγαν ότι το έλλειμμα του 2009 είναι 3%, άντε 4%, άντε 5% το πολύ 6+ % του Α.Ε.Π., ενώ ήταν, ακόμη και χωρίς τη «υποτιθέμενη» (;) παραποίηση των στοιχείων της ΕΛ.ΣΤΑΤ., σε επίπεδα άνω του 12%) ούτε ότι μέσα στο 2010 έπρεπε να αποπληρωθούν περίπου 45 δις ευρώ σε ομόλογα που έληγαν (προίκα της κυβέρνησης Καραμανλή, ξέρετε, αυτής που άφησε πίσω της μια «θωρακισμένη οικονομία»). Επίσης το Μνημόνιο Ι, "έληγε" το 2013, πριν τη λήξη της θητείας της κυβέρνησης, οπότε ήταν μια πολιτική απόφαση που (πάλι για την οικονομία της συζήτησης) δεν "δέσμευε" μελλοντικές κυβερνήσεις. Το Μεσοπρόθεσμο τελείωνε μεν το 2015 όμως για τη διετία 2013-14 όπου θεωρητικά θα υπήρχε διαφορετική κυβέρνηση, προέβλεπε αύξηση των οικονομικών δεικτών. Τώρα όμως μιλάμε για πολιτικές, όπου ανεξάρτητα από το αν κάποιος θεωρεί ότι είναι σωστές ή όχι, δεσμεύουν πολιτικά τουλάχιστον 2 μελλοντικές κυβερνήσεις και τους πολίτες φυσικά. Οπότε η λαϊκή βούληση, πρέπει να εκφραστεί, είτε μέσω δημοψηφίσματος (που προσωπικά δεν μου φάνηκε και η καταστροφική ιδέα που παρουσιάστηκε), είτε μέσω εκλογών.

Η συγκεκριμένη κυβέρνηση, δύσκολα θα μπορούσε να θεωρηθεί ως αποτέλεσμα λαϊκής ετυμηγορίας δια μέσου των εκλογών, ενώ σε συνδυασμό με το γεγονός ότι η ακολουθούσα πολιτική δεν έχει σχεδόν καμία σχέση με τα προεκλογικά πολιτικά προγράμματα των κομμάτων που την απαρτίζουν, έχει ως αποτέλεσμα το να είναι έως και απόλυτα λογικό (και φυσιολογικό) η συγκεκριμένη κυβέρνηση να έχει χάσει τη φαντασιακή της νομιμοποίηση στα μάτια των περισσοτέρων πολιτών (παραδοχή μεν, στηριζόμενη σε σωρεία ενδείξεων δε). Και η απώλεια της, φαντασιακής έστω, νομιμοποίησης οδηγεί σε αντιδράσεις, από απεργιακές κινητοποιήσεις έως «αγανακτισμένους» και κινήματα τύπου «Δεν Πληρώνω». Είναι πρακτικά αδύνατο σε μια δημοκρατική κοινωνία να εφαρμόσεις πολιτικές χωρίς τη συναίνεση των πολιτών, πόσο μάλλον, αν κανείς δεν σε έχει ψηφίσει για να εφαρμόσεις τις πολιτικές αυτές, όπως έχουμε στην περίπτωση μας.

Τώρα, αν εμείς ζούμε σε μια χώρα, όπου οι μισοί δεν πηγαίνουν να ψηφίσουν, και από αυτούς που θα πάνε, οι μισοί θα ψηφίσουν Κ.Κ.Ε. (με το διακηρυγμένο, αντί-Ευρωπαϊκό του πρόγραμμα) ή βάλουν τη Χρυσή Αυγή στη Βουλή, πρέπει να το αποδεχτούμε (όπως και αυτοί για παράδειγμα που ψηφίζουν Κ.Κ.Ε., αποδέχονται τη βούληση των υπολοίπων όταν εκλέγονται ΠΑ.ΣΟ.Κ. και Ν.Δ.) και αν δεν μας αρέσει, να προσπαθήσουμε να το αλλάξουμε πολιτικά. Και διαφωνώ με επιχειρήματα όπως "είναι κρίσιμη η περίοδος" (αλήθεια, εδώ και δύο χρόνια, ποια περίοδος δεν χαρακτηρίστηκε ως "κρίσιμη";), και "απλά ανακατεύουμε την τράπουλα με τα ίδια σημαδεμένα φύλλα" (δηλαδή, γιατί να κάνουμε εκλογές αφού θα βγουν "οι ίδιοι", όπως είπε και ο Μπεγλίτης), γιατί απ' ό,τι φαίνεται τουλάχιστον δεν θα βγουν "οι ίδιοι". Ακόμη και αν θεωρήσουμε το σύνολο του πολιτικού κόσμου ως «ίδιους», η εφαρμογή της πολιτικής θα γίνει πλέον με τη συναίνεση των πολιτών. Όσο δε αφορά το περί "συνταγματικότητας της κυβέρνησης» (καθότι έχουμε "αντιπροσωπευτική δημοκρατία"), πιθανόν να έχουν δίκιο, θα ήθελα όμως όσοι υποστηρίζουν κάτι τέτοιο (και ότι δεν έχει σημασία η φαντασιακή νομιμοποίηση μιας κυβέρνησης) να σκεφτούν τι θα έλεγαν αν το ΠΑ.ΣΟ.Κ. εκλεγόταν με το πρόγραμμα που εκλέχθηκε και τελικά εφάρμοζε το πρόγραμμα (πάλι) του Κ.Κ.Ε. (με την έξοδο για παράδειγμα από την Ευρωζώνη) και μάλιστα με συμφωνίες που θα δέσμευαν τη χώρα για μια δεκαετία τουλάχιστον.

Και κάτι τελευταίο. Οι πρώτες εκλογές της περίφημης Μεταπολίτευσης (ή στο πιο επίσημο, της «Γ’ Ελληνικής Δημοκρατίας»), έλαβαν χώρα στις 17/11/1974. Έκτοτε και μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί συνολικά άλλες 12 εκλογικές αναμετρήσεις. Από αυτές, στην «ώρα τους» (δηλαδή με την ολοκλήρωση της κυβερνητικής θητείας) έγιναν αυτές του 1981, του 1989 και του 2004. Δηλαδή, για διάφορους λόγους, οι 9 από τις 12 (συν μια, αυτής του 1974) εκλογικές αναμετρήσεις ήταν στην ουσία πρόωρες. Αυτό για όσους μιλούν περί «πολιτικής ανωμαλίας» αναφερόμενοι στην πιθανότητα διενέργειας πρόωρων εκλογών. Καταλήγοντας θέλω να πω ότι οι εκλογές είναι ένας πανίσχυρος νομιμοποιητικός μηχανισμός τον οποίο διαθέτει ένα εθνικό κράτος. Η νομιμοποίηση αυτή είναι απαραίτητη για τη συναίνεση εκ μέρους των πολιτών, της εφαρμογής της οιασδήποτε πολιτικής. Οι εκλογές βέβαια μπορούν να φέρουν στην εξουσία δυνάμεις, οι πολιτικές των οποίων δεν μας εκφράζουν και θεωρούμε βαθιά ειλικρινά ότι θα οδηγήσουν τη χώρα σε λάθος δρόμους και επικίνδυνες ατραπούς. Αυτό όμως είναι το τίμημα της Δημοκρατίας, οι λαοί (όπως ακριβώς και τα άτομα) κάνουν μια επιλογή και αναλαμβάνουν την ευθύνη και τα αποτελέσματα αυτής. Αν η διαδικασία αυτή δεν μας αρέσει, αυτό είναι ένα άλλο θέμα.